Times Higer Education, bodaj najlepiej na świecie znany i ceniony magazyn poświęcony szkolnictwu wyższemu, zamieścił (w numerze z końca sierpnia) obszerną analizę polskiej reformy. Zapowiedziany na okładce tytuł: „Przesadne zagrożenie?” ilustruje zdjęcie morza z groźnie wyglądającą płetwą rekina, która jednak należy do kryjącej się pod powierzchnią wody sympatycznej złotej rybki.
David Matthews, przygotowując artykuł, rozmawiał z ministrem Jarosławem Gowinem, ale także z kilkoma przedstawicielami polskiego świata akademickiego, którzy z dużą swobodą wypowiadali swoje opinie o reformie, zarówno krytyczne jak i wskazujące na konieczność zmian w sposobie funkcjonowania polskich uczelni. Autor zadaje pytanie, czy w reformie chodzi o wpływ polityki na życie uczelni, czy też jej celem jest „wzmocnienie pozycji rektorów, by mogli lepiej zarządzać uczelniami i narzucić bardzo potrzebną dawkę ambicji ociągającemu się systemowi szkolnictwa wyższego, który na światowej scenie przedstawia się poniżej swoich możliwości”.
Dosyć wszechstronnie omawiane są takie aspekty reformy jak sposób wyboru rektora, określenie kompetencji rektora i rad uczelnianych?; kwestia uniwersytetów badawczych i ich wpływ na kondycję mniejszych, prowincjonalnych uczelni. Niektórzy polscy rozmówcy Davida Mattews skarżą się na „feudalny” etos panujący na polskich uczelniach, które, ich zdaniem, działają bardziej w oparciu o wzajemne korzyści i znajomości niż poprzez otwartość na talenty.
Autor zwraca uwagę na stwierdzenie Gowina, że kluczem do doskonałości są nie tyle rozwiązania organizacyjne i finansowanie, co „postawa” kadry akademickiej. Komentując fakt, że polscy naukowcy chętnie publikujący po polsku w polskich czasopismach i z tego powodu nie są zadowoleni z wymogu publikowania w jęz. angielskim w znanych międzynarodowych czasopismach naukowych, Minister odpowiada, że „ jest to (argument) śmieszny. Nasz rząd jest często krytykowany jest za to, że jest zbyt nacjonalistyczny”, a tu „moi krytycy zarzucają mi, że jestem internacjonalistą”. Autor szczegółowo omawia mechanizm oceny zarówno naukowców, jak i uczelni m in. na podstawie czterech prac opublikowanych w liczących się międzynarodowych czasopismach naukowych w czteroletnim okresie sprawozdawczym.
Niezależnie od tego, jak uzasadnione były protesty przeciwko reformie, pisze autor, panuje konsensus co do tego, że uniwersytety w Polsce potrzebują zmiany. Powołuje się przy tym m in. na opinię Fundacji Edukacyjnej Perspektywy, którą określa jako polski „thinktank” w dziedzinie szkolnictwa wyższego.
Pełen tekst artykułu: Poland’s higher education reforms: power grab or necessary adjustment? (pdf.)